Afgelopen week stond mijn tijdlijn er vol mee, “Wit is ook een kleur.”
Sunny Bergman wilt in deze documentaire weten waarom zoveel witte mensen zich verongelijkt voelen als het om racisme en witte privileges gaat. Na het zien hiervan vroeg ik mijzelf de vraag: In hoeverre maak ik mijzelf hier eigenlijk schuldig aan? Ondanks het feit dat ik moslim ben, en mij in beide “werelden” bevindt.
Erkenning voor verandering
Racisme is een welbesproken onderwerp. Maar vaak wordt er enkel gepraat over “De PVV’er,” “De tokkie,” “Asociaal en onopgeleid volk,” die blind de media volgen. Over de witte hoger opgeleiden wordt niet gesproken, die weten wel beter. Ook is er een blinde vlek als het om bekeerlingen gaat, of mensen die dicht bij andere etniciteiten staan. Want tja, jij gaat toch met deze mensen om, hoe kan jij dan in hemelsnaam jezelf hieraan schuldig maken?
Dat is heel gevaarlijk, want voor verandering moet er eerst plaatst zijn voor erkenning. En zolang wij onze eigen gebreken niet durven te zien zal verandering er ook nooit komen.
Onbewust discrimineren
Ik kijk terug op mijn kindertijd, wij respecteerde toch iedereen? Ik heb niemand uitgescholden, en ook nooit iets genomen ten koste van een ander. Dit maakt mij dus geen racist, zo, van die nare gedachten ben ik weer af. Helaas is dit hoe het meerendeel van “de witte mens” erover denkt.
Het vergt dan ook enige moed om jezelf eerlijk in de spiegel aan te durven kijken. Het kan zich namelijk in de kleinste hoekjes verstoppen, zonder dat jij dit zelf doorhebt. Dit maakt je geen slecht mens, enkel iemand die slachtoffer is geworden van een maatschappij die ons dit aanleert. Door dit te durven aankijken sta je open voor verbetering, dit is toch juist iets goeds?
Zo gaf Sunny in de documentaire een voorbeeld waarin zij in een boekenwinkel stond, en zij automatisch naar de witte verkoper voor informatie ging. “Ik ging er vanuit dat hij het toch niet wist, dat is toch heel erg eigenlijk?” “Uiteindelijk werd ik door de witte verkoper terug gestuurd, ik moest Eric hebben (de donkere verkoper,) die ging daar namelijk over.” Op zo’n moment wordt het toch ineens heel realistisch, hoe diep het eigenlijk geworteld zit.
Toen legde ik mijzelf een spiegel voor. Dat getinte groepje jongens, daar liep ik altijd omheen, ditzelfde deed ik niet bij witte jongens. Ook heb ik mijn middelbare school altijd een “zwarte school” genoemt. Dit klonk voor mij heel normaal. Het is gewoon een benaming, daar bedoel ik toch niks slechts mee? Dit totdat je hoort hoeveel negativiteit automatisch aan een “Zwarte school” verbonden wordt.
Zo doe je onbewust toch mee aan het neerzetten van bepaalde groepen in hokjes waar ze niet thuishoren.
Witte superioriteit
In de documentaire werd ook een black doll/white doll experiment gedaan. Hierin werden keuzes bekeken van kleuters tussen zwart en wit. Kleuters zijn nog zo jong dat sociaal wenselijke antwoorden geven niet in hun opkomt. Toch stelde meer dan 75% de witte pop stelselmatig boven de zwarte pop. Waar komt dit toch vandaan? Overal eigenlijk, verstopt in de kleinste kinderboekjes totaan de meeste tekenfilms.
Is het jullie ooit opgevallen dat het bijna altijd een blanke held is, en een getinte schurk?
En ondanks het feit dat elke tekenfilm ster tegenwoordig wel een “zwart” vriendje of helper heeft, blijft het meestal de blanke die de hoofdrol speelt.
Hoe ga ik hier als ouder mee om, en wat is de beste manier om jouw kind hier neutraal in op te voeden? Jezelf hierbuiten houden lijkt dan ineens moeilijker dan gedacht.
Geschiedenis les op school was daar niet anders in. Ik herinner mij nog heel goed de lessen over het VOC. De trots van Nederland, het waren helden die ons land veel goeds hebben gebracht. Op foto’s in mijn geschiedenis boek waren dit altijd knappe witte mannen, afgebeeld naast een lelijke boze zwarte.
Slavernij is slecht, dat geven wij nu allemaal toe. Maar waarom worden deze zogenoemde helden nogsteeds helden genoemt? En waarom worden getinte jongeren in werkboeken altijd onder vragen over immigratie gezet, en nooit eens als de allerte student?
Wordt dit bewust of onbewust gedaan, en staan de makers van zulke werkboeken hier wel bij stil?
Nu was ik een van “hen”
Al deze kleine dingen werken mee aan een maatschappij waarin de een boven de ander wordt gezet. Veel witte mensen snappen dit niet, enkel omdat zij het nooit van deze kant hebben bekeken. Dit was voor mij precies hetzelfde. Voor mijn bekering kon ik mij totaal niet voorstellen tot hoever dit ging.
Iedereen heeft in de wet toch dezelfde rechten? Mensen hebben hun moskeeën en eigen scholen, er bestaat geen stad meer zonder buitenlanders en hun restaurants. Bijna elke blanke heeft wel een zwarte vriend en doet mee aan goede doelen acties voor Afrika. Best tolerant zou je dan toch denken?
Het moment dat ik een hoofddoek opdeed veranderde ook mijn hele wereld. Ineens behoorde ik niet meer tot “de Nederlander,” ineens was ik deel van de minderheid. De eerste weken waren hierin het zwaarst, ik voelde mij vervreemd van mijn eigen lichaam. Ik was niet meer Anouk die alles kon zeggen, en kon staan waar ze wilde. Nu was ik een “van hen.” En dat was vreemd.
Opeens voel jij je namelijk verantwoordelijk voor elke stap die je maakt, ineens representeer je iedereen met een hoofddoek. Zinnen moeten beter onderbouwd worden, en ook mijn Nederlands wilde ik ineens netter laten klinken. Er ontstond een druk om jezelf naar andere te moeten bewijzen, dit was echt super akelig. Iets waar ik eigenlijk daarvoor nooit op hoefde te letten, ik was toen namelijk gewoon ik, en niemand minder dan dat.
Nu woon ik in Marokko. Hier breng ik mensen vooral in verwarring. Mijn blanke huid laat mij staan en gaan waar ik wil, dit terwijl mijn gewaad en hoofddoek armoede uitstraalt. Je ziet dat dit in verschillende kringen vreemde reacties krijgt. Het patroon wat normaal gesproken aangehouden wordt past ineens niet, je voldoet namelijk niet meer aan zowel het ene als het andere patroon. Ineens ben je weer een individueel persoon, waarin men in gesprek moet om je te leren kennen.
Dit voelt heel fout, dit in tegenstelling tot de Marokkanen die hier wel vandaan komen.
Ik kom nu aan het einde van mijn blog, en met een bonkend hoofd type ik de laatste zinnen af. Aannames maakt iedereen, zowel naar blanke,donkere, rijken of armen. Hoe wij hier vanaf komen en meer bewust mee om kunnen gaan is een raadsel. Wanneer een probleem namelijk niet zichtbaar is, kan het al helemaal niet opgelost worden.
Ik kan tenminste zeggen dat er niet zoiets bestaat als een maatschappij zonder deze. En alleen al het erkennen hiervan is een eerste stap, en dit is ook precies hoe het aangepakt moet worden. Stap bij stap.
Voor wie dit leest en het hier niet mee’eens is, daag ik jullie uit deze documentaire te bekijken. Het heeft mij iedergeval veel doen beseffen. En dat is al een ware overwinning.
Kijk de documentaire via: https://www.npo.nl/2doc-wit-is-ook-een-kleur/